Son dönemlerde gündemde olan “sanal gerçeklik“, “metaverse“, “sanal varlıklar” gibi sözcükler, mevcut teknolojinin yavaş yavaş sanal ortamda yepyeni dünyaları aralamaya başladığının bir göstergesidir. Sanal gerçeklik gözlükleri (VR gözlükleri) ile bu dünyalara kısıtlı bir erişim olsa da, bu gözlüklerin barındırdığı videolar bile sizi bulunduğunuz konumdan koparmaya yetmektedir.
Gözlüğü takan insanlar, görebilecekleri tüm görüş açılarında VR ekranında gösterilen videoya maruz kaldığından dolayı, gerçek dünyadan referans alabilecekleri bir nokta neredeyse hiç kalmamaktadır. Bu durum, dışarıdan VR gözlüğü takan kişileri gözlemleyen kişiler için bazı komik sahneleri doğurmaktadır. Bunun en yaygın örneği, gözlüğü takan kişilerin sıklıkla dengelerini kaybederek düşmesidir.
Çünkü gözden beyne gelen veri artık sadece o videoda gösterilen parametrelere odaklanmış durumdadır. Bu nedenle artık denge merkezinizi, asıl bulunduğunuz yer olan VR gözlüğünü taktığınız odadaki konumunuzu algılamaktan ziyade, o sırada videoda izlediğiniz (örneğin) hız trenindeki konumunuza adapte olmaya çalışır. Hâl böyle olunca, VR kullanımı boyunca beyniniz aldatılabilmektedir.
VR ekranında gösterilen video tarafından aldatılan beyin, sadece denge konusunda sorun yaşamaz; aynı zamanda kişinin duygu ve düşüncelerini dahi etkileyebilmektedir. Artık duygu ve düşünce söz konusu olduğunda, hormonal değişimlerden de bahsedebiliriz: Öyle ki eğer size gösterilen video, korku öğeleri bakımından zenginse, tıpkı korktuğunuz anda adrenalin hormonu salınımında meydana gelen kan dolaşımının hızlanması ve kan basıncının artması gibi tepkiler, VR kullanımı sırasında da gerçekleşmektedir. Peki VR gözlükleri ile hormonal değişimleri isteğimiz doğrultuda şekillendirerek herhangi bir işin verimini artırabilir miyiz?
https://www.vrlife.news/vr-headsets-could-lead-to-funny-moments
VR Gözlükler, İneklere Takıldı!
Daha önce birçok ülkedeki çiftlik sahipleri, teknolojideki değişimleri takip ederek sürülerinin verimini artırabilecek uygulamalar geliştirdi. Bu uygulamalardan en bilineni, ilk olarak Amerika’da başlayan ve ineklere masaj yapabilen dönen fırça kollardı. İnekler belli bir yolu takip ederek bu fırçaların etki alanına giriyor, böylelikle hem temizleniyor hem de kaşıntılarını gideriyorlardı. Daha sonrasında Avrupa’da sürülerin serbest dolaşımını kontrol eden drone gibi robotların kullanılması, teknolojinin bu alandaki etkilerinden sadece birkaçıdır.
İnek masaj aletlerinden biri
https://www.vrlife.news/vr-headsets-could-lead-to-funny-moments
Tüm bu kullanımların haricinde 2019 yılında Rusya’da bir çiftlik sahibi, bilişim teknolojileri uzmanlarıyla bir araya gelerek ineklere takılabilecek VR gözlük prototipleri geliştirmeyi düşündüler. Bu sayede ineklerin süt verimliliğini çok daha artırmayı planlıyorlardı. İnekler için VR gözlük üretmek adına VR geliştiricileri, veteriner hekimler ve ineklerin göreceği görüntü için prodüksiyon danışmanlarıyla iş birliği içinde, inek kafasının yapısal özelliklerini de dikkate alarak insan VR gözlüklerini yeniden dizayn ettiler.
Benzer şekilde ineklerin VR gözlüklerde görecekleri video da prodüksiyon ekibi ile özel olarak hazırlandı. İneklerin renk spektrumunda kırmızı tonlarını daha az, yeşil ve mavi tonlarını çok daha iyi algıladığını gösteren çok sayıda çalışmaya dayanarak, VR geliştiricileri tarafından benzersiz bir yaz tarlası simülasyon programı oluşturuldu.
Düşüncelerini hayata geçirmek için sürü içerisinden rastgele seçilen ineklere geliştirilen VR gözlükler takılarak, ineklerin otlanmaktan “keyif duyacağı” bir yaz günündeki güzel bir manzaraya sahip yeşilliklerin yer aldığı videolar gösterildi. Elde edilen sonuçlar, VR gözlük takan ineklerin takmayanlara göre daha fazla süt verdiğini ortaya koydu.
Rusya’da inekler için özel olarak geliştirilmiş VR gözlük prototipi.
Hatta ülkemizden de bir örnek bunu destekler nitelikte; Aksaray’da büyükbaş hayvancılık ile uğraşan bir çiftlik sahibi yemeklerinden birine VR gözlük takarak onu tıpkı Rusya’daki çalışma o çalışmada olduğu gibi refaha ulaştırmayı amaçlamıştır çalışmasına sonucunda VR gözlük olmadığı zamanlarda süt sağımdan 22 litre süt elde ederken diyar gözlük sonrası bunun 27 litreye çıktığı gözlemlenmiştir elbette buradaki çalışmanın Rusya’daki çalışma kadar kontrollü gerçekleştirilmediğini hatırlatmakta fayda vardır
VR Gözlük Takan İnekler Neden Daha Fazla Süt Veriyor?
Canlılar, bulundukları ortamla daima etkileşim halindedir. Bu nedenle çevrelerinde gerçekleşen değişimlere çeşitli tepkiler verebilmektedirler. Evrimsel süreçte farklılaşarak endokrin sistem ve sinir sistemine sahip olan canlılar, çevredeki değişimlere verecekleri tepkileri bu sistemler sayesinde düzenlemektedir. Özellikle hayvanlar, çevredeki büyük çaplı değişimlere yanıt olarak göç veya kış uykusuna yatmak gibi davranışlar sergileyebilirler. Elbette bu değişimler kısa sürelerde dahi gerçekleşebilmekte ve canlıyı stres altına sokmaktadır. İşte tam olarak ineklerde VR gözlükler ile azaltılmaya çalışılan faktör bahsini geçirdiğimiz bu stres faktörleridir.
https://www.haberturk.com/hormon-nedir-isleyisi-nasildir-hormon-cesitleri-nelerdir-hbrt-2783696
Bu stres faktörleri, hayvanın yeteri kadar güneş görmemesi, yediği besinin renginin iştah açmaması, dört duvar arasında beslenmesi gibi günümüz sürü hayvanlarının birçoğunun sıklıkla maruz kaldığı faktörlerdir. Haliyle bu faktörler sürekli olarak canlının hormonal anlamda dengesiz olmasına ve buna bağlı olarak beslenme bozuklukları yaşamasına, iştahsızlığa, süt vermeme gibi pek çok davranışa neden olarak, hayvanın kendi sağlığını dahi tehlikeye atmaktadır.
Öyle ki konuyla ilgili olarak Hollanda’daki Wageningen Üniversitesi tarafından yürütülen bir süt sığırı refahı analizine göre, çevresel koşulların ineklerin sağlığı ve bunun sonucunda üretilen sütün kalitesi ve miktarı üzerinde önemli bir etkisi olduğu gösterilmiştir. Aynı zamanda bu bulgular, İskoçya’daki İskoçya Kırsal Koleji’ndeki araştırmacılar tarafından da desteklenmektedir.
http://www.veeru.rdg.ac.uk/organic/FINALProceedingsEdited.pdf#page=127
Akın Karahasan
